Eskilerin devası kenevir bitkisi
Kenevir bitkisinin bir ilaç olarak kullanımı yeni değildir. Tıbbi amaçlar için kenevir İsa Peygamber’den önce binlerce yıldan beri kullanılıyordu. En eski kanıt, MÖ 2737’den itibaren Çin’den (Shennong pên Ts’ao ching) gelen tıbbi bir bitki özümünden kaynaklanmaktadır. Çin imparatoru Shennong kenevir bitkisinin reçinesini bir deva olarak kullandı. Örnek olarak, kabızlık, kadın hastalıkları, gut, romatizma, sıtma, beriberi ve zeka geriliği gibi hastalıkları kapsıyor. Tıbbi kenevir hakkında daha fazla kanıtlar yaklaşık 3500 yıl öncesine dayanıyor. Mısır’da bulunan en eski metinlerden biri olan eski papirüslerden Ebers, kenevir bitkisinin ayak tırnağı için önerildiği anlaşılıyor. [1]
Hildegard von Bingen (1098-1179), yazılarında ilaç olarak kenevirden bahsetti. Daha sonra, Napolyon’un zamanında kenevirin ağrı kesici, yatıştırıcı ve kasılmaları gidermek için kullanıldığı bilinmektedir. O zaman bile kenevir ilaç olarak kullanıldı. Öksürük şurubu, hazımsızlık, ağrı kesici veya mısır ekmeği için çare olarak. Dünyadaki en yaygın olarak kullanılan bitki özlerinden biriydi.
Daha sonra, tıbbi kenevir 20. yüzyılın ilk yarısında piyasadan aniden kayboldu. Kenevirin ilaç olarak yasaklayan yasalar çıkarıldı. İddiaya göre daha iyi ve daha etkili çözümler olduğu ve kenevir çok tehlikeli olduğu için. Ancak, gerçek sebepler bunlar değildi. Asıl yasaklama nedenlerini bu makalenin konusu olmamalı. Fakat, yinede merak ediyorsanız internette araştırmak için yeterince bilgi var.
Modern kenevir araştırmaları
1964 yılında, modern kenevir araştırmaları, ana psikoaktif kannabinoid delta-9-THC’nin izolasyonuyla başladı. 1980’de endokannabinoid sistemin (ECS) her memelide mevcut olduğu keşfedildi. ECS’nin, reseptörleri ve ligandları ile birlikte keşfi ve araştırması, kannabinoidlerin etkilerinin daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. Bugüne kadar, iki kannabinoid reseptörü bulunmuştur, CB1 ve CB2 reseptörleri. 1992’de merkezi sinir sisteminde özellikle yaygın olan ve CB1 reseptörüne yapışan anandamid adı verilen endojen bir madde keşfedildi. 1998’den bu yana, ana aktif madde THC, sentetik preparasyonlar halinde verilebilir. 2011’den beri kenevir gibi bitki kısımları tıbbi kenevir üretimi için kullanılabilir. 12 Şubat 2016’dan bu yana, Sağlık Bakanlığı’nın “Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu” açıklamasında, THC ve CBD etken maddelerinin kırmızı reçeteye tabi olarak kullanımına izin verildiği belirtilmiş. Türkiye’deki hastalar kırmızı reçete ile kenevirli ilaç alabilir.
Fakat hala kenevir araştırmalarında yapacak çok şey var ve konu ne kadar geliştikçe de heyecanlı kalacaktır. Bir şey açık ve nettir, dünyayı artık tıbbi kenevirin kullanımı olmadan düşünmek mümkün değildir. Bunun için kenevir bitkisinin birçok olumlu etkileri konusunda araştırma sonuçları ve çalışmalar bulunmaktadır. [2][3][4]
Kenevir bitkisini bu kadar özel kılan nedir?
Esrar bitkisi olarak da bilinen kenevir bitkisi, 480’den fazla bileşen içerir, aralarından bazıları kannabinoidler, terpenler ve flavonoidlerdir. Kannabinoidler, kenevir bitkisinin olumlu etkilerinden sorumludur. Şimdiye kadar, 113 tanesi zaten izole edilmiştir. En iyi bilinen ve en çok araştırılan kannabinoidler, sarhoş edici etkileriyle bilinen tetrahidrocannabinol (delta-9-THC) ve sarhoş edici olmayan ve THC üzerinde zıt bir etkisi olan cannabidiol (CBD) ‘dir. Kenevir bitkisinden elde edilen en önemli kannabinoidler ve bunların olası etkileri hakkında daha fazla bilgi için, kannabinoid genel bakışımıza bir göz atabilirsiniz.
Kannabinoidlerin etkisi
Kannabinoidler, ECS’nin vücutta bulunan özel reseptörlerini etkiler ve bunlarla etkileşime girer (beyin, sinir sistemi, organlar, dokular, sindirim sistemi vb.). CB1 ve CB2 reseptörlerini işgal ederler ve böylece ilgili hücrede sinyal iletimini aktive ederler. Böylece çeşitli kannabinoidler vücutta bir nörotransmitter veya hormon gibi davranır. Vücudun kendi kannabinoidleri arasındaki fark, kenevir bitkisinden gelen kannabinoidlerin, vücudun belirli bir haberci maddesini etkilediği gibi taklit etmeleridir. Kannabinoidler beyindeki limbik sistemi etkileme eğilimindedir. Bu, beynin hafıza, algı ve psikomotor ile etkileşime giren kısmıdır. Ek olarak, ağrı bölgelerinin yanı sıra “sevinç” duygusunun gelişiminde kritik rol oynayan mesolimbik sistemi de etkilerler.
TIBBİ KENEVİR (KENEVİRLİ TIBBİ ÜRÜNLER) İLAÇ OLARAK KENEVİR DEĞİLDİR
Önemli bir ayrım yapmak lazım
Bu bölümün adından da anlaşılacağı gibi, kenevirli tıbbi ürünler (tıbbi kenevir), tıpkı kenevir ile aynı değildir. Bu terimler arasındaki farkı, kullanım ve etki bakımından önemli buluyoruz. Aşağıdaki satırlarda daha fazla netlik yaratmak istiyoruz.
Tıbbi kenevir (kenevir içeren ilaçlar) nedir?
Bitkiler patentlenemez, bu nedenle ilaç endüstrisi bitkilerin kimyasal bileşiklerini ve maddelerini yapay olarak üretmeye veya daha çok sentezlemeye çalışıyor. Böylece, kenevir bitkisinin birçok kimyasal bileşiği başarıyla sentezlendi. Bu yapay kannabinoidler ilaç yapımında kullanılır. Bu ilaçlar genellikle sadece kenevir bitkisinin sentetik bileşenlerinden değil, aynı zamanda güçlü yan etkileri olan diğer kimyasal bileşiklerden de yapılır. Ancak, doğal kannabinoidleri içeren (bitkiden elde edilen) ilaçlarda vardır, ancak burada ayrıca ilacı spesifik hastalıkla eşleştirmek için yapay olarak üretilen maddeler de eklenir. Tıbbi kenevir sadece doktorlar tarafından yazdırılabilinir ve Türkiye’de yasal olarak reçetesiz bulunmaz. Ayrıca örnek olarak, CBD yağında sadece eser miktarda tıbbi kenevir genellikle bulunur.
Sonuç: Kenevirli ilaçlar maalesef laboratuvarda üretilen yapay kannabinoidli reçeteli ilaçlardır ve doğa ile ilgisi yoktur!
Kenevirli ilaç nedir?
Bitki bileşikleri kullanılabilir halde olmasına rağmen, neden bitkinin doğal maddeleri sentezlenir? Nedeni çok basit aslında; ilaç şirketlerinin kârlı açgözlülüğü. Doğal olarak oluşan bitki maddeleri, yapay olarak üretilenler gibi standartlaştırılamaz.Tüketiciler tamamen bitkisel bir ilaç almak yerine (aktif bileşenlerin konsantrasyonları hafifçe değişebilir), içindeki bileşenlerden ve bileşenlerin etkilerinden emin oldukları yapay bir ilacı tercih ederler.
Bu nedenle, bir ilaç olarak kenevir, tıbbi kenevirden farklıdır. Farkı, sadece kenevir bitkisinin doğal aktif bileşenlerinin kullanılması ve ne eklenmiş kimyasal maddelerin ne de ekim (herbisitler, pestisitler, gübreler) içindeki toksik maddelerden üretilmesinden dolayı ilaç kenevirinden olmamasıdır. Genellikle, şifalı bitki maddeleri (kannabinoidler) yavaşça çıkarılır. Çıkartılan ekstrakt daha sonra örneğin bir tentür veya bir yağa (çoğunlukla kenevir tohumu yağı) ilave edilebilir. Bu, bitkideki bütün bileşenlerin korunmasını ve ilacın mümkün olduğunca doğal kalmasını sağlar.
Kenevir ilacın hangi çeşitleri var?
Kenevir bir ilaç olarak birçok farklı şekilde tüketilebilir. Bununla birlikte, çoğu yasa dışıdır ve çok miktarda psikoaktif madde delta-9-THC içermektedir. Delta-9-THC, Türkiye’deki Ceza Kanununa tabidir ve bu nedenle yasaktır. Sadece %0.2’den az THC içeren varyantlar yasaldır. Aşağıdaki varyantlar mevcuttur:
- Buharlaştırıcı (Vaporizer)
- Esrarlı gıda maddeleri (kurabiye vb.)
- Kenevir yağı
- Pastiller
- sigara içme
- Sıvı tentürler
- vb.
TIBBİ KENEVİR / KENEVİRİN İLAÇ OLARAK KULLANIMI
Tıbbi kenevir ile potansiyel olarak olumlu etkiler
Tıbbi kenevir konusunda halihazırda çok fazla kannabinoidlerin olası etkilerini tasdik eden araştırma ve çalışma olmasına rağmen, çoğu hastalıklarda hala detaylı ve uzun vadeli klinik çalışmalar eksiktir. Daha önce de belirtildiği gibi, modern araştırma daha henüz başlangıç aşamasındadır. Bu nedenle, bu paragrafın başlığı “potansiyel olarak” olumlu etkilerden de bahseder. CBD yağı ile ilgili makalemizde çeşitli hastalıklarda kannabidiol (CBD) çalışmalarına yapılan birçok referans bulunmaktadır. Aşağıdaki bilgiler Vikipedi’den alınmıştır.
Bir ilaç olarak kenevirin insan ve hayvan vücudu üzerinde birçok olası faydalı etkisi vardır (Hayvanlar için CBD yağı hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz). Kronik ağrı ve kas krampları (Epilepsi dahil), belki de en çok tıbbi kenevir kullanımıyla ilişkilidir. Hatta (HIV / AIDS gibi) (kemoterapi örneğin,) bulantı, iştahsızlık ve tiklerin (örneğin Tourette sendromu) kenevirli ilaç ile yardımcı olabilir ve zaten uykusuzluk, anoreksi (iştahsızlık), artrit, migren, glokom gibi hastalıklarda önerilir.
Genel Bakış – Tıbbi kenevir ve uygulanabilirliği
Hangi hastalıkların ve şikayetlerin tıbbi kenevirin desteklediğine veya hafifletilmesine neden olabileceğine genel bir bakışı: [5][6]
- Alzheimer
- Amyotrofik lateral skleroz (ALS)
- Anksiyete ve panik atak
- anoreksi
- artrit
- epilepsi
- fibromiyalji
- glakom
- hareket problemleri
- hazımsızlık
- Huntington’s Chorea
- kanser
- Kronik ağrı
- Mide bulantısı ve kusma
- migren
- Multipl skleroz (MS)
- Parkinson hastalığı
- psikoz
- Tip 1 Diyabet
- Tourette sendromu
- Travma sonrası stres bozukluğu
- uykusuzluk
Tıbbi kenevirin olası yan etkileri
Tıbbi kenevirin tipik olarak güçlü bir yan etkisi yoktur. Kenevirli ilaçlarının başlıca yan etkileri yorgunluk, baş dönmesi, kusma ve kardiyovasküler ve psikoaktif etkileridir. Ancak bu etkilere birkaç gün / hafta sonra alışabilirsiniz. Keneviri ilaç olarak kullanmaya başlamadan önce kesinlikle araba veya makine kullanılmamalıdır.
Yan etkiler ayrıca doza da bağlıdır. Doz ne kadar düşük olursa, yan etkiler o kadar zayıf olur. Yetişkinlerde, tıbbi kenevirin uzun vadeli bilişsel (zekânın işleyişi) bozulması olasılığı düşüktür, çünkü normal dozajlar yetersiz kalmaktadır. Bununla birlikte, ergenler ve çocuklar söz konusu olduğunda, dozaj dikkatli bir şekilde tartılmalıdır, çünkü uzun süreli tedaviye daha yatkındırlar.
Her ne kadar tıbbi kenevir mide bulantısı ve kusma konusunda yardımcı olsa da, uzun süreli kullanımda bu etkilere neden olabilir. Çok nadir meydana gelebilecek diğer yan etkiler şunlardır:
- Ağız kuruluğu
- baş dönmesi
- halüsinasyonlar
- kas seğirmesi
- kaşıntı
- Ortostatik düzensizlik
SONUÇ
Bir ilaç olarak kenevir oldukça güvenlidir ve “tolere edilebilir” yan etkileri olabiliyor. Ancak bunu doğrulamak için daha uzun vadeli çalışmalar yapılması gerekiyor. Bununla birlikte, tıbbi kenevir hastalığı tedavi etmek için potansiyel uygulamaları muazzam görünmektedir. Yakın gelecekte tıbbi araştırmaların neler bulacağını görmek için sabırsızlanıyoruz. Fakat, tedavi söz konusu olduğunda, laboratuvar yapımı ve sentetik maddeler almamaya özen gösterilmelidir. Saf bitkisel takviyelere daha çok özen gösterilmelidir. Keneviri ilaç olarak kullanılması ve yapay olan kenevirli ilaçlardan uzak durmakta fayda vardır!
- Lozano, I. (2001) The Therapeutic Use of Cannabis sativa (L.) in Arabic Medicine, Journal of Cannabis Therapeutics, 1:1, 63-70, DOI: 10.1300/J175v01n01_05
- https://svenska.yle.fi/artikel/2013/11/27/botar-cannabis-cancer
- Tahir Tellioğlu, Zuhal Tellioğlu, Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 22, Sayı: 1, 2012 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 22, N.: 1, 2012 – www.psikofarmakoloji.org, Tıbbi Esrar Psikiyatrik Bozuklukların Tedavisinde Kullanılabilir mi?: http://www.psikofarmakoloji.org/pdf/22_1_15.pdf
- Dr. Önder Albayram, Harvard Üniversitesi.: Kenevir ile ilgili tüm güncel çalışmaları: http://socialvideostream.com/dr-onder-albayram-harvard-universitesi-marijuana-kenevir-ve-beyin/
- Dr. Erdem Ulaş, Kendir Enstitüsü Başkanı, Kanser Tedavisinde Kenevir: http://www.kenevirturk.com/kanser-tedavisinde-kenevir/
- British Medical Association. (1997). Therapeutic uses of cannabis. CRC press.
